TKV & Những chính sách thu hút, giữ chân thợ lò

      Ông T.V.C: Trong doanh nghiệp có hai chủ thể là chủ sở hữu của doanh nghiệp và người lao động, cho nên cần phải xây dựng mối quan hệ hài hoà giữa hai chủ thể này. Chủ sở hữu đầu tư vốn thì cần lợi tức, còn người lao động thì cần thu nhập và điều kiện làm việc tốt. Vì vậy, từ trước đến nay Tập đoàn đã xác định chăm lo đời sống vật chất, tinh thần, cải thiện điều kiện làm việc cho người lao động là trách nhiệm của người sử dụng lao động, trong đó chính sách tiền lương là quan trọng nhất để người lao động tái tạo sức lao động và có tích luỹ cá nhân.

      Đối với thợ mỏ hầm lò, Tập đoàn xác định đây là đối tượng lao động phải làm việc trực tiếp trong điều kiện nặng nhọc, độc hại và tiềm ẩn rủi ro, cho nên được quan tâm nhiều hơn so với các lực lượng lao động khác. Những năm gần đây, cứ khi nào có điều kiện cân đối được tài chính là Tập đoàn đều chỉ đạo tăng lương cho thợ lò với tốc độ tăng cao hơn các khu vực khác. Riêng năm 2019, TKV đã chỉ đạo tăng lương cho thợ lò 2 đợt. Đợt 1 từ ngày 01/01/2019 tăng 5% và từ ngày 01/7/2019 tăng thêm 13%. Tiền lương thợ lò năm 2019 đạt bình quân 19,5 triệu đồng/tháng, tăng 12,4% so với năm trước trong khi tiền lương bình quân của toàn Tập đoàn chỉ tăng 9,1%. Như vậy mức lương thực tế thợ lò bình quân đã đạt xấp xỉ 1 triệu đồng/công, là điều mà tôi biết thợ lò rất mong muốn vì một số lần đi lò, tôi có nghe anh em nói mong đi làm được 1 “củ” một công.  

      Ông T.V.C: Tập đoàn đã có chỉ đạo và tất cả các công ty than hầm lò đều đã đầu tư xây dựng các khu chung cư cho thợ lò ở. Mục tiêu đặt ra là làm sao để 100% thợ lò độc thân hoặc gia đình ở xa đều có chỗ ở trong các khu chung cư đó để họ có điều kiện đi làm hàng ngày được tập trung, giảm thiểu tai nạn, rủi ro khi đi đường, đảm bảo sức khoẻ và không vướng vào các tệ nạn xã hội như cờ bạc, vay nợ, “cắm” thẻ lương. Nhiều đơn vị làm rất tốt, đã trang bị thang máy và các thiết bị như máy lạnh, máy giặt, ti vi, tủ lạnh trong các phòng ở của thợ lò.

      Tuy vậy, không phải đơn vị nào cũng đều làm tốt công tác này. Một số công ty do khó khăn về kinh phí hoặc chưa có quỹ đất nên chưa xây dựng được đủ các phòng ở cho thợ lò, trang thiết bị còn thiếu. Ngược lại có đơn vị thì chưa có giải pháp thu hút hiệu quả nên nhà xây xong rồi nhưng chưa thợ lò chưa về ở hết.

      Ông T.V.C: Ngoài lương hưởng theo sản phẩm, thợ lò còn được doanh nghiệp hỗ trợ những khoản thu nhập mà họ không phải đóng thuế thu nhập cá nhân như ăn định lượng, đưa đón đi làm, tắm nước nóng, rửa mũi, giặt quần áo bảo hộ lao động, hỗ trợ chi phí ở nhà tập thể. Điều tôi muốn chia sẻ, đây không phải là chế độ bắt buộc, mà là doanh nghiệp tự bỏ chi phí để hỗ trợ người lao động. Tôi có thể tự tin nói rằng hiện nay TKV chăm lo hỗ trợ điều kiện làm việc, sinh hoạt cho người lao động làm việc trong hầm lò chu đáo hơn nhiều so với thợ lò ở các nước khác và các ngành nghề khác trong nước. Tất nhiên có nơi, có lúc ở một số đơn vị còn để xảy ra một số sự cố, trục trặc trong việc phục vụ như tắm nước nóng, ăn uống nhưng về tổng thể công tác chăm lo đời sống cho thợ lò của TKV là tốt.

      Ngoài chế độ phúc lợi chung, Tập đoàn còn chỉ đạo các đơn vị thực hiện các chế độ phúc lợi riêng chỉ dành cho thợ lò, đó là tổ chức cho gia đình thợ lò tiêu biểu, xuất sắc đi tham quan, du lịch cùng nhau để vợ con họ được hưởng những công sức mà chồng, cha họ đã đóng góp cho mỏ. Đặc biệt, Tập đoàn vẫn duy trì Bệnh viện Than - Khoáng sản để khám chữa bệnh nghề nghiệp bụi phổi cho thợ lò và chi phí được cấp từ Quỹ phúc lợi của TKV, người lao động không phải đóng góp.

      Ông T.V.C: Tôi cho rằng thích hợp nhất là khen thưởng, động viên đúng lúc, đúng chỗ và trực tiếp. Từ nhiều năm nay các mỏ đều áp dụng hình thức thưởng an toàn, thưởng ngày công cao, thưởng điểm lương luỹ tiến nếu làm vượt năng suất, giải quyết việc khó. Một hình thức khen thưởng cũng phát huy tác dụng rất tốt đó là tôn vinh thợ lò thu nhập cao, thợ lò tiêu biểu hàng tháng, hàng quý. Một số mỏ còn mời cả vợ thợ lò đến chứng kiến và chung vui.

      Đồng thời, cần chú trọng hình thức khen thưởng cấp cao. Tập đoàn có quy định tỷ lệ công nhân trực tiếp phải chiếm ít nhất 50% danh sách khi đề xuất các hình thức khen thưởng cấp cao. Ngành Than có rất nhiều cán bộ, công nhân được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động, trong đó nhiều nhất là thợ lò. Vừa qua, Tập đoàn đã đề nghị với Nhà nước xem xét, phong tặng Anh hùng lao động trong thời kỳ đổi mới cho Thợ lò bậc 6/6 Nguyễn Trọng Thái của Công ty CP than Hà Lầm.

      Trong thời đại công nghệ thông tin ngày nay, Tập đoàn đã chỉ đạo các đơn vị động viên, khen thưởng thợ mỏ thông qua các kênh truyền thông, mạng xã hội để tạo hiệu ứng lan toả đến bạn bè, quê hương của họ.

       Ông T.V.C: Để thu hút học sinh học nghề mỏ hầm lò, từ nhiều năm trở lại đây, Tập đoàn đã chỉ đạo miễn phí toàn bộ chi phí đào tạo, ăn, nghỉ cho học sinh. Học sinh đi thực tập được trả lương và ra trường được bố trí việc làm ngay, giao việc từ dễ đến khó để làm quen. Ngày tết các công ty hỗ trợ tiền tết, tiền đi đường như với công nhân của mỏ. Tôi cung cấp thông tin như trên để nhà báo tự so sánh những ưu đãi của nghề mỏ hầm lò, so với những nghề khác. Có thể khẳng định chắc chắn rằng, hiếm có nghề nào mà người học nghề được ưu đãi như học nghề thợ mỏ.        Ông T.V.C: Về cơ bản các chính sách hiện nay là tốt và đang phát huy hiệu quả. Do đó trong thời gian tới nếu cân đối được chi phí thì Tập đoàn sẽ chỉ đạo tiếp tục tăng lương cho thợ mỏ trên nguyên tắc phù hợp với quan hệ cung - cầu lao động. Ngoài ra, nếu giải quyết được những vướng mắc về cơ chế thì sẽ triển khai đầu tư xây dựng các khu nhà ở gia đình cho thợ mỏ để họ đưa vợ con ở quê ra sinh sống cùng, vì có an cư mới lạc nghiệp.

      Ông T.V.C: Tôi xin phép không nói về điểm mạnh, vì làm nghề gì cũng đều phải có điểm mạnh chuyên môn, kỹ năng của nghề đó thì mới sống được bằng nghề. Nếu nhà báo đã hỏi thẳng thắn, thì tôi cũng sẽ đi thẳng vào một số điểm yếu mà trong quá trình tiếp xúc cũng như công tác quản lý mà tôi cảm nhận được. Thứ nhất, ngày nay nhiều người không gắn bó với nghề. Thứ hai, kỹ năng nghề còn một số hạn chế do không ít người thích học hệ sơ cấp để sớm ra trường đi làm. Thứ ba, ý thức, tác phong công nghiệp của một số anh em công nhân chưa cao. Nguyên nhân của những vấn đề trên theo tôi cũng đều xuất phát từ sức thu hút của nghề thợ lò vẫn chưa cao. Vì vậy Tập đoàn đã, đang và sẽ tiếp tục thực hiện các giải pháp để đẩy mạnh cơ giới hoá, tự động hoá tối đa các khâu sản xuất trong hầm mỏ nhằm cải thiện điều kiện đi lại, làm việc, vận chuyển vật liệu từ đó giảm cường độ làm việc của anh em công nhân, giảm tối đa số người làm việc trong hầm lò. Đồng thời, tiếp tục lộ trình tăng lương và duy trì các chính sách phúc lợi riêng đối với nghề thợ mỏ hầm lò. 

      Trong tương lai gần, tương quan lực lượng lao động trong TKV sẽ chuyển dịch về nhóm lao động có chuyên môn, kỹ thuật cao vì các khâu sản xuất than, khoáng sản, điện lực, hoá chất, cơ khí… sẽ dần được tự động hoá, cơ giới hoá đồng bộ hay từng phần, do vậy lực lượng kỹ sư hoặc công nhân kỹ thuật được đào tạo chuyên sâu sẽ là lực lượng lao động công nghệ chính. Mặt khác, Tập đoàn đã và đang thực hiện chính sách tiết giảm lao động phục vụ, phụ trợ nên dần dần các lao động của khâu này sẽ dịch chuyển sang các nhà cung cấp dịch vụ.

      P.V: Xin trân trọng cảm ơn Ông!